Świadomość Pacjentów dotycząca nowotworów skóry wzrasta

Klinika Optidermic to nie tylko gabinet medycyny estetycznej oferujący zabiegi mające poprawić kondycję i wygląd skóry, ale także miejsce, gdzie możemy zasięgnąć porady lekarskiej na temat wszelkich zmian, które pojawiają się na powierzchni naszego ciała.

Na temat nowotworów i innych chorób skóry rozmawiamy z dermatologiem Martą Sołtysiak.

Pani Doktor, jest Pani dermatologiem specjalizującym się w leczeniu nowotworów skóry. Czy Pacjenci zgłaszają się odpowiednio wcześnie, czy raczej zaniedbują swoje zdrowie i przychodzą z problemem na ostatnią chwilę?

– Dzięki szeroko zakrojonym kampaniom informacyjnym prowadzonym w mediach, świadomość Pacjentów dotycząca nowotworów skóry znacznie wzrosła. Wiele osób, zgodnie z zaleceniami światowych i polskich towarzystw dermatologicznych, regularnie raz w roku zgłasza się na kontrolne badanie dermatoskopowe znamion. Niestety nadal w świadomości społecznej krążą niezliczone mity dotyczące zdrowia. Jednym z częściej powtarzanych jest ten, że nowotworów skóry „lepiej nie ruszać”, bo owe „ruszenie” może doprowadzić do rozsiewu procesu nowotworowego. Oczywiście z punktu widzenia medycyny nic bardziej mylnego nie można było wymyślić! Często to właśnie odpowiednio wczesne „ruszenie”, czyli wycięcie zmiany jest kluczowe jeśli chodzi o rokowanie. Drugim problemem jest zaniedbywanie przez Pacjentów spraw związanych ze zdrowiem. Bardzo często, kiedy stawiam rozpoznanie czerniaka, słyszę od Pacjentów, że już od kilku miesięcy przyglądali się zmianie z niepokojem, ale nie mieli czasu wybrać się do lekarza. Miejmy świadomość, że te kilka miesięcy może przesądzić nie tylko o zdrowiu, ale i o życiu…

Wspomniała Pani Doktor, że ważnym czynnikiem, który pogarsza rokowanie pacjentów jest czas. Czy mogłaby Pani rozwinąć ten temat i powiedzieć, kiedy powinniśmy zgłosić się do lekarza ze zmianami, które nas niepokoją?

– W przypadku wszystkich nowotworów czas, który upływa od początku choroby do wdrożenia odpowiedniej terapii jest jednym z kluczowych czynników wpływających na pomyślność rokowania. Czerniak, zwłaszcza u osób młodych, charakteryzuje się bardzo szybkim i agresywnym wzrostem, stąd tak istotne jest wczesne postawienie rozpoznania. W wielu przypadkach wycięcie chirurgiczne wcześnie rozpoznanego, czerniaka jest równoznaczne z wyleczeniem Pacjenta. Niestety w przypadkach bardziej zaawansowanych terapia jest dużo bardziej złożona i obarczona wieloma działaniami ubocznymi.

W przypadku najczęściej występującego nowotworu skóry, czyli raka podstawnokomórkowego, tempo wzrastania nowotworu nie jest takie szybkie, a przebieg samej choroby nie jest tak agresywny, jednak i tu czas jest istotny. Im szybciej postawione zostanie rozpoznanie, a co za tym idzie, im mniejsza jest zmiana, tym mniejszy jest zakres zabiegu chirurgicznego. Mniejsza rana goi się łatwiej i pozostawia mniejszą bliznę, dając lepszy efekt kosmetyczny.

Czy każdy pieprzyk to potencjalne zagrożenie?

– Nie. Zagrożenie wynika z czegoś zupełnie innego, a jest tym nasz typ urody i powiązany z tym sposób, w jaki nasza skóra reaguje na promieniowanie słoneczne. Znamiona barwnikowe, popularnie zwane pieprzykami stanowią podłoże do rozwoju czerniaka w około 25% przypadków tej choroby. W 75% przypadków czerniak rozwija się w obrębie skóry niezmienionej, to znaczy w miejscu, gdzie wcześniej nie istniało znamię. Jeśli weźmiemy to pod uwagę, to jasnym staje się, dlaczego tak ważne w stosowaniu kremów z filtrem UV jest to, abyśmy smarowali skórę całego ciała, a nie jedynie największe pieprzyki.

Czy istnieje jakieś badanie, które może nam powiedzieć, czy zmiana na skórze, która nas niepokoi jest nowotworem, czy zmianą łagodną?

– Tak, na szczęście dysponujemy takim narzędziem. Podstawą wczesnej diagnostyki nowotworów skóry jest badanie dermatoskopowe. Jest to nic innego jak oglądanie zmian przy użyciu specjalistycznego sprzętu będącego połączeniem szkła powiększającego i źródła spolaryzowanego światła.  Jakość tego badania zależy do tego, kto je wykonuje, a dermatoskop w rękach doświadczonego specjalisty pozwala na postawienie podejrzenia nowotworu skóry nawet na bardzo wczesnym etapie. Takie podejrzenie jest następnie potwierdzane badaniem histopatologicznym wyciętej zmiany, które daje ostateczne rozpoznanie. Swoim Pacjentom zawsze życzę, żeby odbiór wyniku tego badania był jednoznaczny z zakończeniem procesu terapeutycznego. Udaje się to, jeśli zadziałamy odpowiednio wcześnie.

Lekarz tylko patrzy i już wie, z czym ma do czynienia? Jak to możliwe?

– Uważna obserwacja to nieoceniona broń do walki z różnymi chorobami, nie tylko dermatologicznymi, a uważnym obserwatorem może, a w zasadzie powinien być każdy z nas. Światowe towarzystwa dermatologiczne i onkologiczne zalecają comiesięczną kontrolę wizualną znamion przeprowadzoną samodzielnie lub z pomocą osoby bliskiej. Jeśli będziemy tego przestrzegać, to bardzo szybko zauważymy, kiedy na naszej skórze pojawi się coś niepokojącego. To, co powinno budzić nasz niepokój, to zauważenie zmiany, która spełnia kryteria ABCDE

A (ang. asymmetry) – asymetria – czerniak jest asymetryczny względem każdej osi, w odróżnieniu od łagodnych zmian, które zwykle są okrągłe lub owalne

B (ang. borders) − brzegi nierówne i postrzępione

C (ang. color) – kolor – różnorodny, z nierównomiernym rozkładem barwnika

D (ang. dynamics) – dynamika – szybka zmiana wyglądu

E (ang. evolution) –  powiększanie się średnicy zmiany

Lekarz badając zmianę bierze pod uwagę wywiad dotyczący zmiany, czyli właśnie to, co zaobserwował sam Pacjent (moment pojawienia się zmiany, dynamika jej wzrostu, dolegliwości dodatkowe takie jak ból świąd, krwawienie). Następnie wykonuje się badanie dermatoskopowe, gdzie po raz kolejny, ale tym razem z dużo większą dokładnością, ze względu na możliwość powiększenia i podświetlenia zmiany ogląda i ocenia się poszczególne cechy zmiany. Proszę mi uwierzyć, że jeśli lekarz jest biegły w wykonywaniu dermatoskopii, to naprawdę patrzy i zazwyczaj natychmiast wie, z jaką chorobą ma do czynienia, a na pewno wie, czy zmiana może mieć charakter nowotworowy.

Zmiany u nas samych i u swoich bliskich mamy oglądać co miesiąc, a jak często powinniśmy pokazywać je lekarzowi?

– W przypadku regularnie prowadzonej samokontroli znamion na badanie specjalistyczne należy zgłaszać się raz w roku lub niezwłocznie w przypadku zaobserwowania niepokojącej zmiany spełniającej którekolwiek z kryteriów ABCDE.

Rozumiem. Chciałabym na chwilę wrócić do wspomnianej przez Panią dermatoskopii. Czy jest ona badaniem zarezerwowanym do diagnostyki nowotworów, czy może być jeszcze jakoś wykorzystana?

– Jak najbardziej. Badanie dermatoskopowe wykorzystujemy również w diagnostyce różnicowej łysienia, zmian zapalnych skóry oraz zmian dotyczących aparatu paznokciowego, więc nie bójcie się Państwo, że jeśli dermatolog w czasie badania bierze do ręki dermatoskop, to znaczy, że podejrzewa u Państwa nowotwór.

 Skoro mówimy o innych niż nowotwory chorobach skóry, to proszę powiedzieć, z jakimi problemami Pacjenci zgłaszają się do Optidermic najczęściej?

– Bardzo często zgłaszają się także Pacjenci z problemem trądziku o różnym stopniu nasilenia, oraz w różnych wariantach klinicznych. Problem ten może pojawić się u osób w każdym wieku, a postaci klinicznych jest wiele: trądzik różowaty, trądzik kosmetyczny, trądzik na tle hormonalnymy, trądzik grudkowo-krostkowy.

Czyli trądzik, coś jeszcze?

– Kolejną duża grupę Pacjentów stanowią osoby z różnego rodzaju chorobami alergicznymi skóry takimi jak atopowe zapalenie skóry, wyprysk kontaktowy lub pokrzywka.
Ostatnią z grup stanowią Pacjenci z łagodnymi zmianami skóry, które z racji swojej wielkości lub umiejscowienia stanowią problem estetyczny albo powodują innego rodzaju dyskomfort. Wśród tego typu zmian najpowszechniej występują brodawki łojotokowe i wirusowe, włókniaki miękkie oraz naczyniaki rubinowe. Zmiany te można usunąć w trakcie wizyty przy pomocy lasera CO2, wymrażania chlorkiem etylu lub elektrokoagulacji.

Ciekawi mnie, czy Pacjent zgłaszający się z takimi problemami do Optidermic może liczyć na leczenie inne niż to, które może zaproponować lekarz w poradni?

– Oba gabinety, którymi dysponuje Optidermic są gabinetami zabiegowymi, dlatego możemy zaproponować Pacjentom nie tylko leczenie zachowawcze, czyli z użyciem  leków, ale także zabiegowe. Wykonujemy wspomniane przeze mnie, przy okazji pytania o nowotwory, zabiegi chirurgicznego wycięcia zmian skórnych wraz z oceną histopatologiczną, a także laserowego usunięcia zmian łagodnych. Dysponujemy także możliwością zastosowania peelingów medycznych, które sprawdzają się między innymi w leczeniu zmian trądzikowych i przebarwień skóry.

Bardzo dziękuję za rozmowę i wyczerpujące odpowiedzi na moje pytania i będę prosiła o ustalenie terminu wizyty, bo przyznam, że od czasu, kiedy ostatnio lekarz oglądał moje znamiona minęło zdecydowanie więcej niż rok.